نحوه ی دفاع بدن در برابر ویروس
نگاهی به چگونگی دفاع بدن در برابر بیماری به فهم عملکرد واکسن ها به ویژه واکسن بیماری کرونا کمک می کند.وقتی ویروسی مانند ویروس عامل بیماری کرونا وارد بدنمان می شوند , تکثیر می شوند, این تهاجم را که عفونت نامیده می شود منجر به ایجاد علایم بیماری می گردد.
سیستم ایمنی ما از ابزارها و روش های مختلفی برای مبارزه با عفونت استفاده میکند که در این متن نگاه کلی به آن را خواهیم داشت :
بافت خونی شامل گلبول های قرمز است که عمل اکسیژن رسانی به بافت ها و ارگان های بدن را انجام می دهد و همچنین شامل گلبول های سفید یا ایمنی هست که هر یک عمل مبارزه با عفونت را انجام میدهند.
انواع مختلف گلبول های سفید خون به روش های مختلف با عفونت می جنگند که به شرح زیر است
ماکروفاژها : گلبول ها ی سفید خون هستند که میکروب ها, سلول های مرده یا در حال مرگ را بلعیده و هضم میکنند . ماکروفاژ ها قسمتی از میکروب های مهاجم را شناسایی میکنند که آنتی ژن نامیده می شوند .بدن با تشخیص آنتی ژن و بیگانه یافتن آن تحریک به ساخت آنتی بادی برای حمله به آن ها می شود
لنفوسیت های – B : گلبول ها ی دفاعی خون که جزئی از گلبول های سفید خون هستند و عمل تولید آنتی بادی برای حمله به آنتی ژن را انجام می دهند .
لنفوسیت های – T: نوع دیگری از گلبول های دفاعی خون هستند .
بدن افرادی که برای اولین بار به ویروس کووید-19 مبتلا می شوند, ممکن هست چندین روزو یا گاهی چندین هفته, برای تولید و استفاده از ابزار های مورد نیاز برای مقابله با بیماری زمان نیاز داشته باشد . بعد از بیماری سیستم ایمنی فرد انچه درباره چگونگی محافظت از فرد در برابر آن ویروس آموخته است به خاطر می سپارد تا در صورت مواجه دوباره با همان بیماری بتواند مبارزه کند . به این صورت که بدن مقدارکمی از لنفوسیت های – T که سلول های حافظه (L-T-memory) نامیده میشوند را برای واکنش سریع نسبت به ورود دوباره همان ویروس نگه میدارد . با ورود دوباره ویروس آشنا, لنفوسیت های – B برای حمله به آن ها شروع به تولید آنتی بادی میکنند.
محققین در حال تحقیق درابطه با مدت زمان فعالیت سلول های حافظه پس از عفونت با ویروس کووید – 19, تا هنگام مواجه مجدد با ویروس هستند .
واکسن کووید – 19 چگونه عمل می کند؟
واکسن کووید – 19 به توسعه و تقویت سیستم ایمنی بدن دربرابر ویروس کووید – 19 کمک میکند , بدون این که بدن را به بیماری مبتلا کند .
انواع واکسن ها به روش های متفاوتی از یکدیگر باعث ایمنی بدن می شوند اما همه آن ها در نهایت باعث تولید مقادیر مناسب ازسلول های حافظه ( لنفوسیت -T و همچنین لنفوسیت –B ) برای یادآوری چگونگی مبارزه با ویروس درعفونت مجدد می شوند .
انواع واکسن ها و نحوه ی عملکرد آن ها :
به طور کلی سه نوع اصلی از واکسن کرونا که مورد تائید سازمان های جهانی می باشند و یا در مقیاس بزرگ آزمایشگاهی درحال بررسی و آزمون هستند, وجود دارد. د ر ادامه این واکسن ها را معرفی کرده و توضیح مختصری درباره ی چگونگی عمکرد آن ها در برابر ویروس کووید-19 را خواهیم داشت.
واکسن mRNA : حاوی بخشی از ماده ژنتیکی ویروس است که باعث ایجاد بیماری کرونا شده و به سلولها دستورالعمل هایی برای ساخت پروتئین منحصر به فرد ویروس می دهد. در داخل سلول پس از تهیه نسخه ای از پروتئین فوق ، مواد ژنتیکی حاصل از واکسن را از بین می برند. بدن تشخیص می دهد که پروتئین نباید در آن وجود داشته باشد و لنفوسیت های T و لنفوسیت های B را میسازد که اگر در آینده دوباره با آن ویروس مواجه شدیم بدن بتواند با آن مبارزه کند.
واکسن حاوی پروتئین : این واکسن شامل بخشی از پروتئین ویروسی است که باعث بیماری کرونا می شود. بدن با یک بار واکسینه شدن تشخیص میدهد که این پروتئین نباید این جا باشد و شروع به ساخت لنفوسیت – T و آنتی بادی می کند که چگونگی مبارزه با ویروس را در مواجه ی دوباره با آن یادآوری می کنند.واکسن وکتور (حامل) : این واکسن شامل ویروس تغییر یافته ای است که متفاوت از ویروس عامل کووید – 19 است به این صورت که داخل پوشش خارجی این ویروس اصلاح شده, بخشی از ماده ژنتیکی ویروس کووید – 19 وجود دارد که به آن, ویروس حامل(viral vector) گفته می شود . هنگامی که ناقل ویروس (viral vector) در داخل سلول های ما قرار گرفت, مواد ژنتیکی به سلول ها دستورالعمل هایی می دهد تا پروتئینی را بسازند که منحصر به ویروس کووید – 19 باشد و با این دستورالعمل ها, سلول نسخه هایی از پروتئین ویروسی را تهیه می کنند . این امر بدن ما را وادار به ساخت لنفوسیت های –B و T می کند که در آینده از بدن در برابر ویروس محافظت می کند .